Wanneer is een schilderij een stilleven en hoe kun je zo’n schilderij herkennen? Een stilleven schilderij is meer dan slechts een doek waarop enkele voorwerpen te zien zijn. Het is een tijdloos werk waar meer achter schuil gaat dan je denkt. Deze blog gaat over hoe je kunt ontdekken wat er in die prachtige stillevens verborgen zit.

Wat is een stilleven schilderij?

Als je overweegt een stilleven te kopen is het interessant om meer over dit soort kunstwerken te ontdekken. Een stilleven is een kunstwerk in de vorm van een afbeelding waarop roerloze objecten te zien zijn. Een stilleven kan dus een foto, tekening of schilderij zijn.

Op een stilleven schilderij zijn verschillende levenloze objecten te zien, waarvan de selectie niet aan toeval is overgelaten. Bepaalde objecten en combinaties van objecten bevatten symboliek en hebben een specifieke betekenis. Die verschillende betekenissen zorgen ervoor dat een stilleven schilderij niet een verhaal vertelt, maar op meerdere manieren geïnterpreteerd kan worden.

Naast de symboliek van objecten op het stilleven schilderij zijn er ook verschillende typen stillevens. Het type stilleven draagt ook vaak een betekenis. Hiermee is de combinatie van mogelijke interpretaties eindeloos.

Tevens kan een stilleven schilderij beschouwd worden als oefening of een weerspiegeling van de vaardigheden van de kunstenaar. Zo kan een schilder van een stilleven ervoor kiezen om objecten met veel verschillende structuren te schilderen, zodat er een grote variatie aan stofuitdrukking op het doek te zien is.

Hoe herken je een stilleven schilderij?

Omdat een stilleven bestaat uit roerloze objecten, besteedt de kunstenaar veel zorg en aandacht aan compositie en belichting van de objecten. Een stilleven schilderij kun je niet alleen herkennen aan de afgebeelde levenloze objecten, maar ook aan de met zorg bepaalde kleurnuances, details en licht- en donkertonen.

Er zijn verschillende soorten stillevens en vaak bevatten ze symboliek. Als je het type stilleven of de symboliek van het schilderij herkent, weet je ook dat het een stilleven betreft.

Stilleven met zomer veldboeket (gecertificeerde reproductie) gebaseerd op een stilleven van Patrick Creyghton

Verschillende typen stilleven schilderijen

Aan de afgebeelde objecten op het doek is te zien welk type stilleven het werk betreft. De verschillende typen stilleven zijn:

• pronkstilleven
• overwinningsstilleven
• banketje
• vanitas
• schijnbedrieger
• bloemstilleven
• fruitstilleven
• wetenschapsstilleven
• jachtstuk
• muziekinstrumenten
• markt- en keukenstukken
• religieus
• toebackje

De populairste stilleven typen zijn het ‘fruitstuk’ en het ‘bloemstuk’, waarop verschillende stukken fruit of een verzameling bloemen te zien zijn.

Een bloemstuk kan verschillende betekenissen hebben: enerzijds vergankelijkheid en anderzijds bewondering van de schoonheid van de bloemen. Hiermee is meteen de uiteenloping van betekenissen van stillevens aangegeven.

Ook een Vanitas doek zal je bekend voorkomen met zijn gedoofde kaarsen, schedels, omgevallen glazen en meer duistere voorwerpen. De betekenis van het type Vanitas gaat dan ook vaak over zinloosheid van aards bezit of memento mori: gedenk te sterven.

Modern stilleven

Ondanks het tijdloze karakter van het stilleven heeft een moderne stroming zich ontwikkeld. Aan een modern stilleven zie je dat het idee van realistische, perfecte details is losgelaten en de kunstenaar ook voor een andere schilderstijl kan kiezen. Er wordt een extra dimensie van betekenis toegevoegd aan het moderne stilleven, doordat de werkwijze van de kunstenaar ook een interpretatie uitbeeldt.

Modern stilleven Indian Summer (gecertificeerde reproductie) gebaseerd op een stilleven van Juane Xue

Symboliek stilleven schilderij

In een stilleven schilderij heeft elk voorwerp weer een andere betekenis. Dit maakt een stilleven zo interessant, omdat je nieuwe voorwerpen en betekenissen ontdekt naarmate je langer naar het schilderij kijkt. Met een oog voor detail ontdek je het meest. Zo staan tropische vruchten symbool voor rijkdom, terwijl gangbare vruchten symbool staan voor vruchtbaarheid.

Boeken, zandlopers en een wereldbol wijzen op een wetenschappelijke betekenis, maar in een Vanitas hebben boeken weer een andere betekenis. Daar horen ze bij de groep voorwerpen die op memento mori wijst. Kijk dus niet alleen naar objecten op zich, maar ook naar de combinatie van objecten. Leg daarbij niet te veel nadruk op slechts één betekenis, want een stilleven schilderij kan meerdere interpretaties bevatten.

Betaalbaar stilleven kunstwerk aanschaffen

Ben jij ook helemaal weg van stillevens? Laat er dan een pronken in je interieur. Stillevens zijn tijdloos en passen daarom overal bij. Nu weet je ook dat een stilleven alles behalve saai of eenvoudig hoeft te zijn: de mogelijke interpretaties zijn eindeloos. Wie weet wanneer je weer wat nieuws in het kunstwerk ontdekt! Bekijk hier ons aanbod van stillevens.